شنبه 19 شهریور 1390

  محققان موسسه تحقیقات گیاه‌پزشکی به دانش فنی سنتز فرمون جلب کننده مگس میوه زیتون دست یافتند

محققان موسسه تحقیقات گیاه‌پزشکی به دانش فنی سنتز فرمون جلب کننده مگس میوه زیتون به عنوان راهی برای مبارزه بیولوژیک با این آفات میوه ارزشمند زیتون دست یافتند. دکتر بابک حیدری علیزاده، عضو هیأت علمی موسسه تحقیقات گیاه پزشکی و مجری طرح در گفت‌وگو با (ایسنا) اظهار کرد: مگس زیتون یکی از آفات قرنطینه‌ای است که برای اولین بار در سال 1383 خسارت آن در کشور گزارش شد و در حال حاضر به عنوان یک آفت کلیدی درختان زیتون در کشور مطرح بوده و در مواردی در کشور باعث آلودگی بیش از 80 درصد میوه‌ها می‌شود. وی با اشاره به توجیه‌پذیر نبودن استفاده از پلات سم‌پاشی برای از بین بردن آفات باغ‌های زیتون با توجه به آسیب‌هایی مانند از بین بردن عوامل مفید، آلودگی محیط زیست و مضر بودن برای سلامت کشاورزان و مصرف‌کنندگان، اظهار کرد: فرمون که به عنوان یکی از روش‌های جایگزین استفاده از سم پاشی در دنیا مورد استفاده قرار می‌گیرد، همان ماده‌ای است که حشرات ماده برای جلب حشرات نر و جفت گیری از خود منتشر می‌کنند. این ماده به صورت مصنوعی و با ترکیبی از فرمون، مواد مسموم و ... در آزمایشگاه تولید شده و به صورت تله بر روی درختان قرار داده می‌شود تا حشرات نر را به دام بیاندازد. حیدری علیزاده افزود: جلب حشرات نر باعث کاهش جمعیت نسل این آفات و نهایتا از بین رفتن آن‌ها در بلند مدت می‌شود که دارای مزیت‌ها و آثار اقتصادی و اجتماعی مانند بی‌نیازی به واردات فرمون با دستیابی به دانش فنی و فراهم شدن امکان ساخت فرمون مگس زیتون، امکان مدیریت تلفیقی مگس زیتون با تولید و به کارگیری فرمون، استفاده از فرمون مگس زیتون به عنوان روش موثر وایمن، امکان تولید محصول سالم با توجه به مشکلات بهداشتی به کارگیری سموم به ویژه در محصولات روغنی، قابلیت ردیابی آفت در مناطق مختلف کشور و همچنین تعیین نقطه اوج جمعیت، کنترل آفت به صورت شکار انبوه Mass Trapping    ، کنترل مگس زیتون برای توسعه سطح زیر کشت زیتون و تامین روغن کشور که از برنامه‌های دولت محسوب می‌شود و امکان افزایش تولید روغن ضمن کنترل آفت به جای برداشت زودهنگام و کنسروی برای اجتناب از خسارت نسل دوم آفت است. عضو هیأت علمی موسسه تحقیقات گیاه پزشکی با بیان اینکه آلودگی میوه زیتون به لارو آفت، ضمن افزایش ریزش میوه‌ها، بهره‌برداری کنسروی محصول را غیر ممکن کرده و به کاهش کمی وکیفی روغن زیتون منجر می‌شود، خاطرنشان کرد با توجه به خسارت قابل توجه این آفت در کشور و همچنین محدودیتهای جدی کاربرد سموم به دلیل مشکلات زیست محیطی و ایجاد باقی مانده آفت‌کش‌ها در روغن زیتون به کارگیری روش‌های غیرشیمیایی به خصوص استفاده از فرمون‌ها و سایر جلب کننده‌ها، راه حلی اساسی و ایمن برای کنترل آفت محسوب می‌شود. حیدری علیزاده در پایان با اظهار امیدواری نسبت به افزایش ماندگاری این فرمون‌ها با بهینه سازی فرمولاسیون در مراحل بعد به ایسنا گفت: این طرح با هدف دستیابی به دانش فنی ساخت فرمون جنسی جلب کننده آفت به ماده شیمیایی «dioxaspiro( 5.5)undecane-1,7» به انجام رسید که طی فرایند «Butyn-1-01-3,y-valerolactone» و در چندین مرحله سنتزی ماده جلب کننده با موفقیت ساخته شد. همچنین بررسی‌های صورت گرفته در باغ های زیتون (باغ زیتون رودبار) نشان داد ترکیب سنتز شده در مقایسه با نمونه وارداتی، کارایی مطلوبی در جلب و شکار آفت دارد.

منبع:www.agri-jahad.ir وزارت جهاد کشاورزی